Reactie Besturenraad

Ruim een week geleden besteedde ik aandacht aan het door de Besturenraad uitgegeven modelprotocol sociale media. Naar aanleiding van een bericht op onderwijsethiek.nl nodigde ik de Besturenraad uit om met een reactie en toelichting te komen.
Inmiddels heb ik die reactie ontvangen mét de toestemming om deze te publiceren. In dat schrijven wordt ook aangegeven dat het protocol primair een juridisch stuk is dat vorm geeft aan de zorgplicht van scholen op dit gebied. Bij de totstandkoming is er contact geweest met gebruikers en kenners van sociale media.

Dank voor uw reactie op het protocol Sociale Media van de Besturenraad. Uw kritiek komt erop neer dat de Besturenraad met haar protocol leerlingen, medewerkers en andere medewerkers onnodig beperkt in het gebruik van de Sociale Media. U stelt dat met gebruikmaking van het gezonde verstand een streng protocol niet nodig is. De Besturenraad deelt uw mening niet. Ik wil hier kort op ingaan.

De Besturenraad is een brancheorganisatie van en voor christelijke schoolbesturen. De activiteiten van de Besturenraad bestaan zowel uit belangenbehartiging als dienstverlening. Eén van de belangrijkste taken van schoolbesturen is op professionele wijze zorg dragen voor een goed en veilig schoolklimaat voor leerlingen, medewerkers en andere betrokkenen op school. Scholen zijn lokale open, transparante en daardoor kwetsbare gemeenschappen. Met het protocol doen wij graag een handreiking aan schoolbesturen om deze kwetsbaarheid te verkleinen.

De Sociale Media hebben goede kanten, maar ook kanten die risico's met zich meebrengen. Bij een zorgvuldig gebruik bieden de Sociale Media voor onderwijsinstellingen, die als kerntaak het geven van onderwijs en het verspreiden van kennis hebben, grote mogelijkheden. In de afgelopen jaren manifesteerden de negatieve effecten van de Sociale Media zich steeds nadrukkelijker. Bekend zijn de filmpjes op de Sociale Media van leraren gefilmd door leerlingen, leerlingen die elkaar mishandelen, leerlingen die leraren publiekelijk voor schut zetten. Een dieptepunt vormen de ernstige bedreigingen en intimidaties.

De zorgplicht van een schoolbestuur voor een goed en veilig schoolklimaat is in de loop van de jaren steeds belangrijker geworden. De advocaten en juristen van de Besturenraad worden in toenemende mate geconfronteerd met juridische procedures over dit onderwerp. Duidelijk is dat teveel betrokkenen van scholen op de Sociale Media het gezonde verstand onvoldoende of niet gebruiken.

Het protocol is bedoeld om een goed en veilig onderwijsklimaat op scholen te bevorderen. Uit de regelgeving en jurisprudentie volgt dat protocollen een essentieel onderdeel zijn van de zorgplicht. Een tweede belangrijk criterium is dat protocollen duidelijk en helder moeten zijn. De Besturenraad heeft voor een protocol gekozen met duidelijke regels en grenzen waaruit blijkt hoe de professionele zorgplicht van schoolbesturen op het gebied van de Sociale Media geregeld is. Voor elke betrokkene moet duidelijk zijn wat hij of zij van christelijke onderwijsinstellingen op het gebied van de Sociale Media kunnen verwachten. Van leden van een schoolgemeenschap wordt verwacht dat zij op de Sociale Media op een respectvolle en fatsoenlijke wijze jegens en met elkaar communiceren. Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan is er altijd ruimte voor andere visies, kritiek enzovoorts.

De Sociale Media zijn een relatief nieuw medium met een nieuwe manier van communiceren. Niet alle vormen van Sociale Media zijn in het protocol opgenomen. Een limitatieve opsomming van Sociale Media kan de werking van een protocol beperken. Bijvoorbeeld als er een nieuw medium bij komt, dan zou deze niet onder het protocol vallen. Dit willen wij voorkomen, dus daarom geen limitatieve opsomming. Gezien de snelle ontwikkelingen die Sociale Media doormaken, wordt de actualiteit van het protocol bewaakt en regelmatig geëvalueerd.

Ten slotte, u stelt in uw reactie onder andere een belangrijke vraag over de reikwijdte van het protocol en de stagebedrijven. Stagebedrijven vallen niet onder het protocol. Van stagebedrijven wordt verwacht dat zij hun eigen protocol hebben. Een leerling-stagiaire die bij een stagebedrijf hinder van de Sociale Media ondervindt kan gebruik maken van het protocol in het bedrijf zelf.

Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
(Naam auteur bekend)

Ik waardeer het bijzonder dat de Besturenraad de moeite heeft genomen om te reageren én toestemming heeft gegeven deze reactie te publiceren. Ik hoop dat scholen daarmee extra argumenten hebben om op basis van het modelprotocol tot een eigen schoolbreed gedragen protocol te komen, dat geaccepteerd wordt door alle betrokkenen, dus medewerkers, leerlingen en ouders. Het mag duidelijk zijn dat ik mijn tegenargumenten overeind houd. De gegeven reactie brengt me helaas niet tot andere inzichten, behalve waar het de stagebedrijven betreft. De Besturenraad merkt terecht op dat deze volgens hun eigen protocol (voor zover aanwezig) dienen te handelen.

Ik vind het triest te lezen dat het voor de Besturenraad "duidelijk is dat teveel betrokkenen van scholen op de Sociale Media het gezonde verstand onvoldoende of niet gebruiken". Zij zullen zich hierbij ongetwijfeld baseren op het aantal adviesaanvragen dat zij van aangesloten scholen binnenkrijgen. Mijn beeld blijft dat het hier gaat om incidentele gevallen waar zeker duidelijk en krachtig tegen opgetreden moet worden, maar waar de overgrote meerderheid van goedwillende betrokkenen niet de dupe van zou mogen worden. Ik blijf zelf toch liever appelleren aan dat gezonde verstand!